Μανώλης Γλέζος - Απόστολος Σάντας 30-5-1941
Η γερμανική ανακοίνωσηΌπως όλοι γνωρίζουμε σήμερα, τη νύχτα μεταξύ 30 και 31 Μαΐου 1941, οι 19χρονοι Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας υπέστειλαν τη πολεμική σημαία του γερμανικού στρατού κατοχής από το βράχο της Ακρόπολης.
Το γεγονός της κλοπής της γερμανικής σημαίας είναι αδιαμφισβήτητο, διότι την επομένη οι ίδιοι οι Γερμανοί εξέδωσαν ανακοίνωση όπου ανέφεραν το γεγονός και τις κυρώσεις για τους υπευθύνους, προέβησαν σε συλλήψεις υπαλλήλων του αρχαιολογικού χώρου και κάποιοι ανέφεραν ότι εκτέλεσαν μια ολόκληρη διμοιρία που εκείνη τη νύχτα ήταν φρουρά στην Ακρόπολη (το γεγονός αυτό δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται).
Φυσικά και μόνο το γεγονός ότι κατέβηκε από «αγνώστους» η σημαία των Ναζί, είναι σπουδαίο και αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη αντιστασιακή πράξη που συνέβη στην Ελλάδα κατά τη «Κατοχή». Όμως το θέμα είναι ότι τα άτομα τα οποία «χρεώθηκαν» την υποστολή, εάν δούμε ψύχραιμα και χωρίς εθνικιστική ή κομματική έξαρση τα γεγονότα, θα διαπιστώσουμε ότι έγιναν ήρωες κατά δήλωση τους και χωρίς καμία, μα απολύτως καμία απόδειξη.
Οποιοδήποτε Αρχή (Αστυνομία, δικαστήρια κ.λπ.) εάν σήμερα είχαν τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν τότε (τα μοναδικά στοιχεία ήταν οι συνεντεύξεις του μεν Γλέζου στον Ριζοσπάστη στις 25/03/45 [η εφημερίδα έσπευσε να διευκρινίσει ότι είναι και οι δυο μέλη του ΚΚΕ, παρ' ότι την χρονική περίοδο που έλαβε χώρα το συμβάν, ο Γλέζος ήταν μέλος της ΕΟΝ του Μεταξά]
και του δε Σάντα στην Ελευθερία την ίδια μέρα [τι διαβολική σύμπτωσις...]), απ’ ευθείας θα έβγαζαν πόρισμα, ότι δεν μπορούν να στηριχθούν σε δηλώσεις, αντί στοιχείων (το καλύτερο στοιχείο, θα ήταν φυσικά η ίδια η σημαία*).
Στο διαδίκτυο αλλά και σε άπειρα βιβλία, έχουν δημοσιευθεί διάφορες συνεντεύξεις που έδωσαν οι πρωταγωνιστές και περιγράφουν τα γεγονότα.
Συνέντευξη Γλέζου στον Ριζοσπάστη (25-3-1945)
Συνέντευξη Σάντα στην Ελευθερία (25-3-1945)
Υπάρχει όμως κατ’ αρχάς ένα δεδομένο, το οποίο δεν μπορεί να προσπεράσει έτσι εύκολα κάποιος. Οι Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας, υποστηρίζουν ότι ξεκίνησαν την επιχείρηση υποστολής της γερμανικής σημαίας το βράδυ της 30ης Μαΐου 1941 (ξεκίνησαν για τον Βράχο στις 8:00 και η επιχείρηση ξεκίνησε στις 9:30) και την ολοκλήρωσαν τις πρώτες πρωινές ώρες της 31ης Μαΐου 1941, στις 12:15 (παρεμπιπτόντως, θα πρέπει να αναφερθεί εδώ και η φήμη για την ύπαρξη μιας άγνωστης γυναίκας στην επιχείρηση, που προέκυψε αργότερα).
Το πρώτο τεράστιο ερωτηματικό που γεννάται εδώ, είναι το πως είναι δυνατόν εκείνη την ώρα να βρισκόταν στον ιστό η γερμανική σημαία (είχε ήδη σκοτεινιάσει όταν ανέβηκαν στην Ακρόπολη), αφού σύμφωνα με το στρατιωτικό τυπικό των περισσότερων στρατών του κόσμου, αν όχι όλων (και φυσικά και των τυπικότατων Γερμανών), με την δύση του ηλίου η σημαία θα έπρεπε ήδη να είχε υποσταλεί από τους ίδιους τους Γερμανούς;** Οι Γλέζος και Σάντας μπορεί όντως να έκλεψαν την γερμανική σημαία. Την έκλεψαν όμως από τον ιστό, ή απλώς την βρήκαν σε κάποιο άλλο σημείο όπου την είχαν αφήσει οι Γερμανοί μετά την υποστολή της; Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι στην ανακοίνωσή τους η Γερμανοί δεν μιλούν για υποστολή, αλλά για υπεξαίρεση, δηλαδή κλοπή. Εκτός αυτού, απ’ την πρώτη κιόλας συνέντευξη, υπήρξαν αντιφάσεις στα λεγόμενα των πρωταγωνιστών. Π.χ. ο Γλέζος είπε ότι η επιχείρηση έγινε την ίδια μέρα που τους μπήκε η ιδέα στο μυαλό, ενώ ο Σάντας υποστήριξε ότι τους πήρε 5-6 μέρες να το αποφασίσουν.
Το δεύτερο ερωτηματικό που δημιουργείται (αν εξαιρέσει κανείς τον κινηματογραφικό τρόπο που ανέβηκαν στον Βράχο της Ακροπόλεως, εν είδει «Σπάιντερμαν»), είναι το πως δεν έγιναν αντιληπτοί από ολόκληρη διμοιρία Γερμανών (δηλαδή 20-30 άτομα περίπου) για τουλάχιστον 2-3 ώρες (αν και η κυρίως επιχείρηση διήρκεσε μία ώρα κι ένα τέταρτο, σύμφωνα με τον Σάντα), ακόμα κι αν αυτοί διασκέδαζαν σ’ ένα δωμάτιο με Ελληνίδες πόρνες, όπως ισχυρίζονται οι δυο πρωταγωνιστές αυτής της υπόθεσης. Οι δυο πρωταγωνιστές μάλιστα, υποστήριξαν πως οι Γερμανοί δεν είχαν αντιληφθεί την υποστολή και κλοπή της σημαίας, μέχρι την άλλη μέρα το μεσημέρι.
Τρίτο ερωτηματικό: Οι Γερμανοί, εξερευνώντας την υπόθεση, φρόντισαν και πήραν δακτυλικά αποτυπώματα κι από τον ιστό. Ο Γλέζος, κατά δήλωσή του, συνελήφθη αργότερα, για κάποιους άλλος λόγους, τρεις φορές από τους Ναζί. Αν υπήρχε ταυτοποίηση, δεν θα είχε κατηγορηθεί και εκτελεστεί ο Γλέζος για την υποστολή της γερμανικής σημαίας; Κατά δήλωση βέβαια του Σάντα, στην πρώτη του συνέντευξη, οι Γερμανοί τους συνέλαβαν και τους δυο έξι μήνες μετά το συμβάν, όταν προσπάθησαν να διαφύγουν στην Αίγυπτο. Παρέλειψαν όμως, όπως υποστήριξε, να τους πάρουν δακτυλικά αποτυπώματα, παρ’ ότι τους καταδίκασαν σε δύο χρόνια φυλάκιση***.
Πράγματι περίεργο για τους -όπως προαναφέρθηκε- τυπικότατους Γερμανούς και ειδικά για τρεις συνεχόμενες φορές. Εκτός κι αν τις άλλες δυο φορές, πήραν δακτυλικά αποτυπώματα κι πολύ απλά δεν ταυτοποιήθηκαν…Αργότερα, υπήρξε μια αντίφαση στα λεγόμενα των δυο πρωταγωνιστών (που για κάποιο χρονικό διάστημα δεν μιλούσαν μεταξύ τους), καθώς ο καθένας απ’ αυτούς υποστήριζε ότι ήταν αυτός που κατέβασε τη σημαία. Στο τέλος όμως επικράτησε η εκδοχή του Γλέζου (ελέω της εμπλοκής του στην πολιτική, όπως υποστηρίζουν πολλοί) κι ο Σάντας αναγκάστηκε να συμπλεύσει μ’ αυτή, αν και ερωτώμενος τηρούσε μια «ουδέτερη» θέση, λέγοντας ότι «δεν έχει σημασία ποιος απ’ τους δυο κατέβασε τη σημαία». Στην πρώτη τους συνέντευξη πάντως, υποστήριξαν και οι δύο, ότι η σημαία έπεσε μόνη της από το τράνταγμα του ιστού.
Σημειώσεις
* Υποστηρίζουν ότι είχαν κομμάτια της εν λόγω σημαίας, αλλά τα έκαψαν οι γονείς τους για να μην τα ανακαλύψουν οι Γερμανοί. Αυτή η ενέργεια βέβαια, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ηρωική πράξη τους, όταν γνώριζαν πως αν τους ανακάλυπταν οι Γερμανοί την ώρα που υπέστειλαν τη σημαία, ενδεχομένως θα τους εκτελούσαν επιτόπου. Το λογικό είναι ότι ένα τέτοιο τρόπαιο, σ’ αυτή την περίπτωση ότι θα φρόντιζαν να το διαφυλάξουν ως κόρη οφθαλμού. Ο Γλέζος υποστήριξε ότι η υπόλοιπη σημαία βρίσκονταν σε ένα πηγάδι όπου την είχαν πετάξει. Το παράδοξο είναι όμως, ότι μετά την Απελευθέρωση, ουδείς ενδιαφέρθηκε να την αναζητήσει (ο ίδιος ο Γλέζος, είπε ότι πήγε εκεί το 1944 για να την βρει, αλλά είχε καταρρεύσει το πηγάδι κι έκτοτε δεν ξανασχολήθηκε).
** Σε σχέση και με αυτό το ερωτηματικό, θα πρέπει να αναφερθεί και μια άλλη παράμετρος που ο γράφων δεν την γνωρίζει για να την επιβεβαιώσει ή να την διαψεύσει. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ένας κατοχικός στρατός, δεν πραγματοποιεί ποτέ υποστολή της σημαίας του σε έδαφος που κατέχει κι ως εκ τούτου η σημαία των Γερμανών θα πρέπει να βρίσκονταν στον ιστό. Σύμφωνα με μια άλλη όμως, ειδικά σε περίοδο πολέμου, η υποστολή της σημαίας δηλώνει το τέλος της μάχιμης μέρας (αντίστοιχα, η έπαρση την έναρξη). Επιπλέον υποστέλλεται για να μην κλαπεί απ’ τον εχθρό, κάτι που θεωρείται ύψιστη προσβολή και ντροπή. Θα πρέπει να σημειωθεί όμως, ότι ο ίδιος ο Γερμανός φρούραρχος φέρεται να επιβεβαιώνει -χρόνια αργότερα- σε Έλληνα στρατηγό που ερεύνησε το θέμα, πως η σημαία υπεστάλη σύμφωνα με το στρατιωτικό τυπικό και στην συνέχεια εκλάπη.
*** Ο Γλέζος υποστήριξε ότι και τις τρεις φορές που συνελήφθη απ’ του Γερμανούς κατόρθωσε να δραπετεύσει. Σύμφωνα όμως με τον Σάντα, την πρώτη φορά που τους συνέλαβαν και τους καταδίκασαν σε δύο χρόνια φυλάκιση για απόπειρα διαφυγής, οι Γερμανοί τους αποφυλάκισαν λόγω χάρης που δόθηκε στους ελαφροποινίτες, με αφορμή τα γενέθλια του Χίτλερ.
Πηγή: istorikathemata.com
